Kanserle Yaşamak Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey

Son yıllarda tedavilerdeki ilerlemeler ve erken teşhis imkanları sayesinde kanserden kurtulanların sayısı önemli ölçüde artmıştır. 2019 yılında ABD'de kanserden kurtulanların sayısı 16,9 milyonu aşmıştır . 2030 yılına kadar bu sayının 22,2 milyonun üzerine çıkması beklenmektedir¹. Bu makalede kanserden kurtulma sürecine ve iyileşme yolundaki yardımcı mevcut destek olanaklarına bakılmaktadır.

Kanserden kurtulma süreci nedir? 

Bazı insanlar "kanserden kurtulma" terimini cesaret verici bulurken, diğerleri bu terimi kullanmamayı tercih etmektedir. Oldukça öznel bir terimdir ve bazı insanlar kanserin hayatlarını tanımlamasını istemezler. Sağlık durumlarının kimliklerinin belirlenmesinde bu kadar büyük bir rol oynamasını istemeyebilirler. Başka kişiler de uzun süredir kanserle yaşıyor olabilir ve “kurtulan” kelimesinin kendileri için doğru olmadığını düşünebilirler. 

Herkesin kanser ve kanser tedavisi deneyimi farklıdır. Sağlığınıza kavuşuyor ve tedaviniz sona eriyor olsa bile, birçok yeni veya karmaşık duygu hissediyor olabilirsiniz. 

Kanserden kurtulan insanların hissettiği bazı duygular şunlardır² :

• Kanser tedavisi sonrası hayata dair kaygı 
• Kendini daha fazla kabullenme duygusu 
• Hayata karşı yeni bir minnettarlık duygusu
• Genel sağlık durumuna ilişkin daha fazla endişe duymak 
• Maddi konularda endişeler 
• İş veya ilişkilerdeki değişikliklere uyum sağlamada zorluklar

Kanserden Beraber Kurtulanlar 

“Kanserden beraber kurtulanlar” terimini duymuş olabilirsiniz. Buradaki kastedilen, eş, çocuklar, arkadaşlar veya kanser tedavisi sırasında bir kişiye destek olan aile üyeleri gibi sevilen kişilerdir. 

“Beraber kurtulan” terimi, kanserin bireyin yaşamı üzerindeki etkisinin yanı sıra çevresindeki arkadaşları ve ailesiyle olan ilişkilerinin üzerinde de etkisi olduğunu vurgulamaktadır. 

Kanserden Kurtulma İstatistikleri 

Kanserden kurtulan insanların yüzdesi, yalnızca kanser türüne değil, aynı zamanda yaş gibi bireysel faktörlere de bağlı olarak büyük ölçüde değişir. 

2022 verisine göre Türkiye’de 240bin yeni kanser vakası bulunmaktadır. Bu oranın %55’i erkek, %45’i ise kadındır³. 

Bu farkın bir kısmı, erkekleri ve kadınları etkileyen kanser türlerinden kaynaklanmaktadır. Örneğin kadınlar, düzenli önleyici taramalar sırasında genellikle erken teşhis edilebilen rahim ağzı veya meme kanserinden etkilenebilir⁴. 

Kanserle yaşamak 

Kanser tedavisinde radyoterapi, kemoterapi, cerrahi, immünoterapi, hormon terapisi, hedeflenmiş terapiler ve gen terapi gibi biyolojik terapiler tek başına veya birlikte kullanılabilir.⁵ ⁶ 

Kanserin kendisinden ziyade kanser tedavilerinin yan etkileriyle başa çıkmak için ilave ilaçlar almanız gerekebilir. Örneğin, kemoterapi iştah kaybına neden olabilir, bu nedenle ek ilaçlar almanız veya beslenme ihtiyaçlarınızı karşılamak için günlük protein ve kalori ihtiyacını karşılamak için medikal beslenme desteği ile diyetinizi düzenlemeniz gerekebilir. 

Kemoterapi, radyoterapi ve bazı ilaçlar iyi beslenmenizi ve aktif kalmanızı zorlaştırabilir⁷. Bu nedenle, dinlenmeniz ve bu süre zarfında sağlıklı kalmak için nasıl bir yol izlemeniz gerektiği konusunda doktor tavsiyesi almanız önemlidir. 

Eğer sağlıklı bir diyet uygulamakta zorlanıyorsanız, ne yemeniz gerektiği ve mümkün olduğunca nasıl sağlıklı kalabileceğinizle ilgili en güncel ipuçları ve püf noktaları için kanserde beslenmem sayfamızı keşfedin.

Kanserle Yaşamak 

Tedaviniz bittikten sonra bile kendinizi iyi hissetmeyebilir ve endişeli olabilirsiniz. Kanserin tekrar ortaya çıkmasından endişe ediyor ya da kemoterapi veya radyasyonun yan etkilerini hala yaşıyor olabilirsiniz. Gücünüzü yeniden kazanmak ve hem fiziksel hem de duygusal sağlığınızı desteklemek bu geçiş aşamasında size yardımcı olabilir⁸. Websitemizde bulunan makalelerimizde kanserle yaşam ve tedavi sırasında sağlıklı kalma hakkında daha fazla bilgi edinebilirsiniz. 

Kanserin tekrarlama riski kanserin türüne ve vücudun tedaviye verdiği yanıta bağlıdır⁹.  Doktorunuz, gelecekle ilgili korku ve belirsizlik duygusunu hafifletmeye yardımcı olmak için risk düzeyleriniz hakkında sizinle konuşur. Kanserin uyku halinde (hücrelerin çoğalmayı bırakıp aktif olmayan bir durumda kalması¹⁰ veya tam remisyonda kalmasını kanserin kaybolduğu, ancak mutlaka iyileşmediği anlamına gelmektedir¹¹ ) sağlamak için muhtemelen düzenli kontrollerden oluşan bir program yapacaklardır.

Kanserin Ardından Hayat 

Uzun süreli kanserden kurtulma süreci kendine has zorlukları da beraberinde getirir. Kanserden kurtulan birçok kişi hayatın normale döndüğünü ve normal işlerine, rutinlerine ve sosyal yaşamlarına geri döndüklerini görebilmektedir. Bununla birlikte, fiziksel, psikolojik ve maddi zorluklarla da karşılaşmanız muhtemeldir. 

Ayrıca yaşam tarzınızı sağlığınıza öncelik verecek şekilde ayarlayabilir ve gelecekte kanser ve başka hastalıklara yakalanma riskinizi en aza indirmeye çalışabilirsiniz. Aşağıda, kanserden sonra sağlıklı bir yaşam tarzının nasıl sürdürüleceğine dair ipuçlarına yer verdik.

Kanserden kurtulan biri olarak sağlığınızı nasıl koruyabilirsiniz? 

Kanserden kurtulma sürecinin her aşamasında beden ve ruh sağlığınıza dikkat etmek için yapabileceğiniz pek çok şey vardır: 

• Sağlıklı ve dengeli beslenmek 
• Günlük hayatınıza bol miktarda düzenli hareket veya egzersiz ekleyerek yeniden aktif hale gelmek 
• Kontrol programınızı takip etmek 
• Sosyal ilişkilere ve ruh sağlığınıza öncelik vermek 
• Kanserden kurtulma bakım planı oluşturmak 

Kanserden Kurtulma Bakım Planı 

Kanserden kurtulma bakım planı, kanser tedavisinden sonra sağlığınızı korumanızı kolaylaştırabilir¹² ¹³ Bakım planınız şunları içerebilir: 

• Sağlık Kayıtları: Doktorunuz veya bakım ekibiniz, tedavinin her aşamasında teşhisiniz, tedavileriniz ve sonuçlarınızla ilgili kayıtları size sağlayabilir. Daha sonra ihtiyaç duymanız halinde bunları bir arada güvenli bir yerde saklayın. 
• Takip Randevuları Takvimi: Bu randevular, kanserin hala remisyonda olduğundan ve tedaviden kaynaklanan uzun vadeli yan etkiler yaşamadığınızdan emin olmaya odaklanacaktır. 
• Sağlığınızı ve iyi hissetme halinizi geliştirmeye yönelik fikirler: Bakım planınızda bir beslenme uzmanına görünmeniz ve gücünüzü yeniden kazanmanıza ve kendinizi daha kısa sürede iyi hissetmenize yardımcı olacak bilim destekli bir diyet ve egzersiz planı geliştirmeniz önerilebilir. 

Doktorunuza kanserden kurtulma bakım planını birlikte gözden geçirip geçiremeyeceğinizi sorun ve emin olmadığınız bir şey varsa bunları sorduğunuzdan emin olun.

Kaynaklar 

• [1] NCI Statistics and Graphs https://cancercontrol.cancer.gov/ocs/statistics 
• [2] NCI Feelings and Cancer https://www.cancer.gov/about-cancer/coping/feelings 
• [3] Cancer Tomorrow | IARC - https://gco.iarc.who.int Data version: Globocan 2022 (version 1.1) - 08.02.2024 
• [4] Early Detection of Breast, Cervical, Ovarian and Endometrial Cancers in Low Resource Countries: An Integrated Approach https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3272175/ 
• [5] Cancer Treatment Types https://www.webmd.com/cancer/ss/slideshow-cancer-treatments 
• [6] Baykara O. Kanser Tedavisinde Güncel Yaklaşımlar. Balikesir Saglik Bil Derg. 2016 (5); 3: 154 - 165. 
• [7] Stephanie Barrera, M.S., R.D. & Wendy Demark-Wahnefried, PhD., R.D (2010). Nutrition During and After Cancer Therapy. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2770876/ 
• [8] R. Segal, MD et al (2017). Exercise for people with cancer: a systematic review. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5576469/ 
• [9] Cancer Recurrence Statistics https://www.cancertherapyadvisor.com/home/tools/fact- sheets/cancer-recurrence-statistics/ 
• [10] Aguirre-Ghiso, Julio A. (2007). Models, mechanisms and clinical evidence for cancer dormancy. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17957189/ 
• [11] Remission: What Does It Mean? https://www.webmd.com/cancer/remission-what-does-it- mean 
• [12] Michelle J. Naughton, PhD, MPH & Kathryn E. Weaver, PhD, MPH, (2015). Physical and Mental Health Among Cancer Survivors. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4503227/ 
• [13] ASCO Cancer Treatment and Survivorship Care Plans. https://www.cancer.org/treatment/survivorship-during-and-after-treatment/long-term-health- concerns/survivorship-care-plans.html