Kanser Hastalarında Rehabilitasyon

Tedaviler ilerleme kaydetmiş olsa da hastalar yorgunluk, formdan düşme ve bilişsel sorunların yanı sıra hastalığın tipiyle ilgili sorunlar olabilen çeşitli fonksiyonel bozukluklar deneyimleyebilirler. Örneğin baş ve boyun kanseri olan kişiler konuşmakta ve yutmakta zorlanabilirler. Buna karşılık rehabilitasyon hizmetleri hastaların hayat kalitelerini büyük ölçüde arttırabilir.¹

Rehabilitasyon türü bir dizi faktöre bağlıdır

En uygun rehabilitasyon türünün ne olduğuna karar verirken, hastalığa ilişkin aşağıdaki gibi birkaç yönün göz önünde bulundurulması gerekir:¹

• Yaş;
• Kanser türü;
• Hastalığın erken gelişip gelişmediği;
• Uygulanan tedaviler.

Ayrıca, hem fiziksel hem psikososyal yönlerin göz önünde bulundurulması önemlidir. Rehabilitasyon sürecine hangi sağlık çalışanlarının dahil olması gerektiğine karar vermeden önce fiziksel, psikolojik ve sosyal hususlar arasındaki korelasyon tümüyle anlaşılmış olmalıdır. Örneğin:²

• Psikologlar;
• Hemşireler;
• Fizyoterapistler;

Rehabilitasyonun amacı mümkün olduğu ölçüde kanser ve tedavisiyle ilişkili işlevsel kayıpları ve psikolojik sorunları azaltmak ya da ortadan kaldırmak, hem hastaların hem de ailelerin hayat kalitesini iyileştirmektir.¹ Etkililiğin sağlanabilmesi için süreç multidisipliner bir ekip gerektirir.²

Kanser hastalarının rehabilitasyonu ihtiyaçlarına göre değişir

Önleyici eylemler - Tedaviden önce veya hemen sonrasında olmak üzere erkenden başlar. Psikolojik danışma, alışmanın başında gelişen sorunları ele alarak derhal müdahale edilmesine olanak tanıyabilir.¹

• Amaç hastaları eğitmeye odaklanarak beklenen sorunların etkisini azaltmak, fiziksel işlevi ve genel sağlık koşullarını iyileştirmektir.¹

Onarıcı eylemler - Hastalığı iyileşmiş veya remisyonda olan, ancak devam eden bir miktar fiziksel engel veya eksikliğe sahip hastalara odaklanır.¹

• Amaç fiziksel, psikolojik ve sosyal işlev görmeyi en üst düzeye çıkarmak ve mümkünse hastalıktan önceki haline döndürmektir.¹

Destekleyici rehabilitasyon - Öz bakım becerilerini ve mobiliteyi arttırmaya yöneliktir.¹

• Amaçlarından bazıları hastalara mobilite veya öz bakım için cihaz kullanmayı öğretmek ve engelli yaşamda onlara manevi destek sağlamaktır.¹

Palyatif bakım eylemleri - Hastalık ve engellilik durumu ilerlediğinde gerçekleştirilmelidir. Hastaların işlev görme yetilerini ve sağlığını arttırmaya ya da korumaya odaklanır.¹

• Amaçlarından bazıları acıyı hafifletmek, hareketsizlikten kaynaklı zayıflamayı önlemek ve hastalar ile hastabakıcılara psikolojik destek sağlamaktır.¹

Hastaların rehabilitasyonu, yalnızca işlev görme yetilerini ve hastalığın seyrini iyileştirmekten ziyade, iyi hayat kalitesini sürdürmeye odaklanmalıdır.

Referanslar:

1 - Smith JC. The Role of Rehabilitation in Cancer Treatment. Available at: https://pdfs.semanticscholar.org/7cb0/3b5bc2547e397a3b700034fa0293dbc95830.pdf. Access on: November/2019.
2 - Okamura H. Importance of Rehabilitation in Cancer Treatment and Palliative Medicine. Available at: https://academic.oup.com/jjco/article/41/6/733/837105. Access on: November/2019.