Sorry, you need to enable JavaScript to visit this website.
Sağlık Profesyoneli misiniz? Hayır
Open Menu
Geri dön

COVID-19 Pandemisi Sırasında Beslenme

COVID-19 Pandemisi Sırasında Beslenme

Koronavirüs ile mücadelede halihazırda aşıların yardımına rağmen, bazı önlemler almak ve sağlıklı alışkanlıklar edinmek halen gereklidir. Bağışıklık sistemimiz, sağlıklı ve dengeli beslenme, onarıcı uyku, fiziksel aktivite ve iyi ruh sağlığıyla güçlendirilmesi gereken bir ordu gibidir. Ayrıca yetkililerin evde kalma, mesafeyi koruma ve maske takma gibi tavsiyelerine de tabii ki uymaya devam etmeliyiz.

Kanser hastalarının bağışıklık sistemi, hastalığın agresif doğası ve tedaviye verilen genel yanıt nedeniyle doğal olarak daha zayıftır. Vücut bir çifte ikilemle başa çıkmak zorunda kalır. Birincisi, doğal savunmasını atlayan gerçekten aldatıcı mekanizmalara sahip kanser hücreleriyle savaşamaz; ikincisi, tedaviler genellikle hücrelere saldırdığından (hem kansere hem de immünolojik hücrelere zarar verdiğinden), hastanın sağlığı daha da bozulur.

Bu nedenle, özellikle bağışıklık sistemini yenilemeyi ve güçlendirmeyi hedefleyen kanser hastaları için sağlıklı bir diyet ve uygun bir tamamlayıcı beslenme daha da önemlidir. İnsan vücudu hasta olduğunda daha fazla enerji harcar ve daha fazla kilo ve mikro besin kaybeder.

Kanser tedavisi görenler ciddi duygusal stresin yanında sıklıkla depresyona maruz kalır. Bu iştahta azalmaya ve sonuç olarak kalsiyum, demir, magnezyum, kompleks B vitaminleri ve D vitamini gibi mikro besinlerin artan eksikliğine ve kilo kaybına neden olabilir. Bunun sonucunda tedavinin verimliliği düşebilir.

Kemoterapinin yan etkileri hastanın beslenmesini ve beslenme dengesini doğrudan etkiler. Kötü bir diyet ayrıca artan kemoterapi toksisitesi ve daha kötü yan etkiler ile bağlantılıdır.

Örneğin mukozit (ağızda da dahil olmak üzere gastrointestinal sistem mukozasının iltihabı), mide bulantısı; dokulara, tatlara ve kokulara karşı isteksizlik, tat değişiklikleri (disguzi), yutma güçlüğü (odinofaji), ishal ve kabızlık.

Bu gibi dengesiz beslenmeyi düzelten, yetersiz beslenmeyi en aza indiren, kalori ve protein alımını artıran, kilo alımını destekleyen ve genel olarak hayat kalitesini artıran medikal beslenme ürünleri vardır.

Etkinlikleri kanıtlanmış bu medikal beslenme ürünleri daha fazla protein, kalori ve mikro besin sağlar. Beslenme desteğinin tamamlayıcısı olarak veya özel bir beslenme rejimi olarak kullanılırlar.

Genellikle kilo alımı, immünomodülasyon, glisemik kontrol vb. gibi farklı ihtiyaçlara yönelik ürünler olmakla bereber, kanser hastaları için, özellikle daha agresif tedavi alanlar için, uzmanlar, gerekli gördüklerinde,  kemoterapinin yan etkilerini en aza indirmeyi ve besin alımını artırmayı amaçlayan medikal beslenme ürünlerini reçetelemekte, önermektedir.
Bu medikal beslenme ürünleri, örneğin yaşlılar için daha yüksek miktarda kalsiyum, D vitamini ve proteinler ve immünolojik hazırlığa yönelik arginin, nükleotidler ve Omega-3 yağ asitleri gibi, bireysel ihtiyaçlara göre belirli bileşenleri daha fazla miktarda içerebilir. Genel olarak, kanser hastalarına yönelik medikal beslenme ürünleri protein açısından zengin olmalıdır.

Bu protein açısından zengin seçeneklerden bazıları, iyi kalori, yağ ve mikro besin alımını sağlamak için diğer bileşenleri de yüksek miktarda içerir. Bu sayede hasta çok miktarda yemek yemek zorunda kalmadan artmış olan günlük makro ve mikro besin ihtiyacını karşılayabilir.

Mideyi doyurmak için değil, hücrelerimizi besleyecek kadar yemek yememiz gerektiğini unutmayın. Bağışıklık sistemini güçlendiren gıdalara, turpgiller (Brüksel lahanası, lahana, karnabahar ve brokoli), yeşil çay, zerdeçal, kaju fıstığı, lifler ve “iyi yağlar” (avokado ve hindistancevizi) örnek verilebilir. Antioksidan ve anti-inflamatuar özelliklere sahip olduklarından önerilirler.

Beslenme bilinci herkes için önemlidir, ancak kanser hastaları ve yakınları için daha da önemlidir. Sağlık uzmanınızla konuşun.

Vücut ve zihin

Fiziksel aktivite iyi ruh sağlığı için önemlidir. Vücudu hareket halinde tutmak, depresyon ve kaygıyı önlemeye yardımcı olur.

Güç, aerobik ve kardiyo egzersizleri en iyi seçeneklerdir. Ancak, başlamadan önce uzman görüşü almalısınız.

Besin Güvenliği

Mutfak, mikroorganizmaların çoğalması için mükemmel bir ortamdır. Örneğin bakteri nemli, protein açısından zengin yerlerde gelişir ve mantarlar çok miktarda şeker içeren kuru gıdalarda bol miktarda bulunur. Virüsler tuhaftır: Yalnızca, genellikle elden geçirilirken kontamine olmuş su, süt veya yiyeceklerin tüketilmesinin bir sonucu olarak canlı bir organizmanın hücrelerinin içine girdiklerinde büyürler.

İyi bakteriler hariç olmak üzere patojenik mikroorganizmalar enfeksiyonlara, zehirlenmelere ve aşırı hassasiyete neden olabilir. Gıda kontaminasyonu, kötü ürün seçimi, yetersiz hazırlama teknikleri, uygun olmayan muhafaza ve yetersiz mikrobiyolojik koruma nedeniyle meydana gelebilir.

"Yiyeceklerin hijyenik olmayan şekilde hazırlanması, rahatsızlığa, kırıklığa, hastalıklara ve hatta ölüme yol açar." (Dr. Eneo Alves da Silva, biyomedikal bilim insanı ve mikrobiyolog)

Hijyen ve temizlik kılavuzları şunları önermektedir:

  • Paketleri saklamadan önce sterilize edin.
  • Gıda maddeleri arasında çapraz kontaminasyonu önleyin. Örneğin et ve sebzeleri kesmek için aynı bıçağı kullanmamak ve farklı türdeki yiyecekleri ayrı tutmak.
  • Miktarlar ile son kullanma tarihlerinin daha iyi yönetimini sağlamak ve kir birikmesini önlemek için kuru veya yaş gıdaları büyük miktarlarda stoklamaktan kaçının.
  • Yemek hazırlarken hijyene daha fazla dikkat edin: Tezgahı temizleyin, ellerinizi yıkayın, tırnaklarınızı kısa tutun, temiz bir ortam sağlayın ve çöplerin birikmesine izin vermeyin.
  • Meyve ve sebzeleri 2 yemek kaşığı hidrojen peroksit, 2 yemek kaşığı alkol sirkesi ve 1 litreden biraz daha az sudan oluşan bir solüsyonla doğru şekilde dezenfekte edin. 15 dakika bekletin ve fazlasını musluk suyu altında yıkayın.

Referanslar:

1 - BRASPEN. Nutritional recommendations for cancer patients during the Coronavirus pandemic (COVID-19) (“Recomendações Nutricionais para o paciente oncológico durante a pandemia do Coronavírus [COVID-19]”). Available at: https://www.braspen.org/post/recomenda%C3%A7%C3%B5es-nutritional-para-o-patient-oncol%C3%B3gico-durante-a-pandemic-do-coronav%C3%ADrus-covid-19.
2 - ENEO A.S.J. Sanitary Hygienic Control in Food Services Manual (“Manual de Controle Higiênico Sanitário em Serviços de Alimentação”). Published by: Varela. 7th edition – São Paulo, 2014.
3 - FREIRE D. Immunotherapy: the immune system shift against cancer (“Imunoterapia: a virada do sistema imunológico contra o câncer”). Published by: Science and Culture (“Ciência e Cultura”) Vol. 71. No. 4. São Paulo, Oct./Dec. 2019.
4 - BEAT CANCER INSTITUTE (“INSTITUTO VENCER O CÂNCER”). Coronavirus: essential care for cancer patients (“Coronavírus: cuidados essenciais para pacientes oncológico [sic]”). Available at: https://www.vencerocancer.org.br/cancer/noticias/coronavirus-cuidados-essenciais-pacientes-oncologicos/.
5 - (BRAZILIAN) NATIONAL CANCER INSTITUTE (“INSTITUTO NACIONAL DE CÂNCER”). How does cancer start? (“Como surge o câncer?”), 2019. Available at: https://www.inca.gov.br/como-surge-o-cancer.
6 - JOSÉ J.F.B. Alternative strategies in sanitization of fruits and vegetables (“Estratégias alternativas na higienização de frutas e hortaliças”). Journal of Agricultural Sciences (“Revista de Ciências Agrárias”). Vol. 40, No. 3 Lisbon, Sep. 2017. Available at: http://www.scielo.mec.pt/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0871-018X2017000300015.
7 - JUNIOR E.A.S, et al. Evaluation of pathogen reduction for vegetables hygiene using alternative products (“Avaliação da redução de patógenos para higienização de vegetais utilizando produtos alternativos”). Brazilian Journal of Functional Nutrition (Rev. Bras. Nutr, Func.); 43 (78), 2019
8 - BRAZILIAN MINISTRY OF HEALTH. INCA: José Alencar Gomes da Silva National Cancer Institute (“Instituto Nacional de Câncer José Alencar Gomes da Silva”). National Consensus on Oncology Nutrition (“Consenso Nacional de Nutrição Oncológica”).Available at: https://www.inca.gov.br/sites/ufu.sti.inca.local/files/media/document/consenso-nacional-de-nutricao-oncologica-2-edicao-2015.pdf.
9 - PINHO M.P.  Analysis of the T cell repertoire in cancer patients: unveiling the antitumor immune response in humans (“Análise do repertório de linfócitos T em pacientes com câncer: desvendando a resposta imune: desvendando a resposta imune antitumoral em humanos”). PhD Thesis in Immunology on the University of São Paulo’s Institute of Biomedical Sciences (“Instituto de Ciências Biomédicas da Universidade de São Paulo”) required for earning the Title of Doctor of Sciences, 2019.
10 - ROCHA B.B. IMMUNOTHERAPY FOR CANCER (“IMUNOTERAPIA PARA O CÂNCER”). Programa de aprimoramento profissional (“Professional improvement program”). State Health Office (“Secretaria do Estado da Saúde”). Division of Human Resources (“Coordenadoria de Recursos humanos”). FMRP-USP, 2014.
11 - RODRIGUES A.F.F. IMMUNE SYSTEM IN THE FIGHT AGAINST CANCER: IMMUNE SURVEILLANCE EVASION (“SISTEMA IMUNOLÓGICO NO COMBATE AO CÂNCER: EVASÃO A VIGILÂNCIA IMUNOLÓGICA”).  Facider Scientific Journal (“Revista científica Facider”), 2019.
12 - SANTOS F.N. The link between the immune system, cancer and immunotherapy (“A relação do sistema imunológico, o câncer e a imunoterapia”). A.C. Camargo, 2015. Available at: https://accamargo.org.br/noticias/relacao-do-sistema-imunologico-o-cancer-e-imunoterapia.
13 - BRAZILIAN SOCIETY OF CLINICAL ONCOLOGY (“SOCIEDADE BRASILEIRA DE ONCOLOGIA CLÍNICA”). SBOC View - Coronavirus (COVID-19) - Information to the Patient. Available at: https://sboc.org.br/noticias/item/1797-posicionamento-sboc-coronavirus-covid-19.
14 - SOUZA N. et al. Functional Nutrition: Principles and Application in Clinical Practice (“Nutrição Funcional: Princípios e Aplicação na Prática Clínica”).  Acta Port Nutr No. 7. Porto, Dec. 2016. Available at: http://www.scielo.mec.pt/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S2183-59852016000400006.
15 - BRAZILIAN DIABETES SOCIETY (“SOCIEDADE BRASILEIRA DE DIABETES”). Nutrition, immunity and diabetes during coronavirus times (“Nutrição, imunidade e diabetes em tempo de coronavírus”). Available at: https://diabetes.org.br/covid-19/nutricao-imunidade-e-diabetes-em-tempos-de-coronavirus/.

Yukarı Git