Doktor ve Kanser Hastası Arasındaki İlişki

Hastalar kendileri ve sağlıkları için neyin en iyi olduğuna karar verme hakkına sahiptir. Bunun için doktorların gerekli tüm bilgileri vermeleri ve yetkilerini verilecek kararı herhangi bir şekilde sınırlamak için kullanmamaları gerekir.¹

Doktorlar kanser hastalarına her şeyi anlatmalı mı?

Doktorlar hastaları daima hastalığın hayatlarını nasıl etkileyebileceği konusunda bilgilendirmelidir. Ayrıca tanıyı, hastalığın nasıl gelişebileceğini, neler olabileceğini, tedavinin hedeflerini ve risklerini açıklamaya yönelik ahlaki yükümlülükleri mevcuttur (ve genellikle yasalarca buna mecburdurlar).¹

• İstisna - Bilgilendirilmenin hastanın sağlık koşullarına zarar veren duygusal bir etkiye neden olabileceği durumlarda, hekimler özel temsilcileriyle konuşmalıdır.^{1, 5}

Hastalar tedaviyi reddedebilir mi?

Evet, reddedebilirler. Doktor kararlarına saygı duymalı, ancak riskler ve olası sonuçlar hakkında onları bilgilendirmelidir. Daha önce ele alınanların dışında herhangi bir tedavi olması durumunda, doktorlar yine de alternatifler sunabilir.¹

• Dikkat - Bu genellikle karar anında reşit, ehliyetli, aklı başında ve bilinci yerinde olan hastalar için geçerlidir.²
• İstisna - Önemli bir sağlık tehlikesi olduğunda veya acil durumlarda ve aciliyeti bulunan bir ölüm riski içeren durumlarda, doktorlar, rıza olmaksızın hastanın hayatını korumak için mümkün olan tüm tedbirleri alabilir.²

Bununla birlikte, hasta tedaviyi reddederse doktorlar hastanın sorumluluğunu üstlenmeyi bırakabilirler.²

• İstisna - Acil durumlarda ve reddetmenin hastanın sağlığına kısa zamanda zarar verebileceği durumlarda, doktorlar rızadan bağımsız olarak onları tedavi etmelidir.²

Kanser hastalarını hangi uzman doktor tedavi eder?

Onkolog, kanser tedavisinde uzmanlaşmış doktordur. Bu nedenle, ilk danışılan doktor onkoloji uzmanı değilse ve gerçek anlamda bir kanser teşhisi veya şüphesi varsa, genel yaklaşım, hastanın tedavi ve takibi için bir onkoloji uzmanını başvurulması ve hastanın tedavi ve takibinin bir onkolog sorumluluğunda olması gerekir.³

Kanser hastalarının tedavi sürecinde multidisipliner bir yaklaşım gerekli olup, onkologun yanı sıra, hemşireler, eczacılar, radyologlar, cerrahlar, çocuk doktorları (hastanın yaşına bağlı olarak), psikologlar veya mesleki terapistler (hastaların ve hasta yakınlarının fiziksel, psikolojik, sosyal ve davranışsal yönleriyle ilgilenen ⁴), fizyoterapistler ve diyetisyenler 3 de tedavi sürecinde yer alabilir.

• Dürüstlük - Birçok hasta, utançtan ve yargılanma korkusundan doktordan bilgiyi saklar. Bununla birlikte, doktorların semptomları, sağlık koşullarını, tavsiyelerine ve yönergelerine uyulup uyulmadığını ve hatta hastanın düşünce ve duygularını bilmesi gerekir. Bütün bunlar doktor-hasta ilişkisi için hayati önem taşımaktadır. Doktorun doğru ve eksiksiz bilgiye sahip olmaması durumunda sunduğu öneriler (veya bilgi eksikliğinden dolayı sunamaması) hastaya zarar dahi verebilmektedir.⁶

Kanser hastalarına yönelik palyatif bakım nedir?

Palyatif bakımın amacı tedavi etmek değil, hastaların ve ailelerinin yaşam kalitesini iyileştirmek için rahatlık, destek ve semptom yönetimi sağlamaktır. Önlenebilecek olumsuz durumları belirlemeyi, ağrıyı gidermeyi ve diğer fiziksel, sosyal, psikolojik ve ruhsal semptomları yönetmeyi amaçlar.⁷

Referanslar:

1 - Brazilian Code of Medical Ethics: CFM Resolution No. 2,217 of September 27, 2018, altered by CFM Resolutions No. 2,222/2018 and 2,226/2019. Available at: https://portal.cfm.org.br/images/PDF/cem2019.pdf. Access on: October/2019.
2 - Brazilian Code of Medical Ethics: CFM Resolution No. 2,232 of July 17, 2019. Available at: https://www.conass.org.br/conass-informa-n-132-publicada-a-resolucao-cfm-n-2232-que-estabelece-normas-eticas-para-a-recusa-terapeutica-por-pacientes-e-objecao-de-consciencia-na-relacao-medico-paciente/. Access on: October/2019.
3 - Jo GOA. The effect of multidisciplinary team care on cancer management. Available at: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3215542/. Access on: October/2019.
4 - Alves GS, Viana JA, Souza MFS. Psycho-oncology: an ally in cancer treatment (“Psico-oncologia: uma aliada no tratamento de câncer”). Available at: http://periodicos.pucminas.br/index.php/pretextos/article/view/15992. Access on: October/2019.
5 - Borges AO. Doctors' civil liability: considerations about the duty to inform in the doctor-patient relationship (“A responsabilidade civil do médico: considerações sobre o dever de informar na relação médico-paciente”). Available at: https://jus.com.br/artigos/52304/a-responsabilidade-civil-do-medico-consideracoes-sobre-o-dever-de-informar-na-relacao-medico-paciente. Access on: October/2019.
6 - Levy AG, Scherer AM, Zikmund-Fisher BJ et al. Prevalence of and Factors Associated With Patient Nondisclosure of Medically Relevant Information to Clinicians. Available at: https://jamanetwork.com/journals/jamanetworkopen/fullarticle/2716996. Access on: October/2019.
7 - Palliative Care (“Cuidados Paliativos”). (Brazilian) National Cancer Institute (“Instituto Nacional de Câncer”). Available at: https://www.inca.gov.br/tratamento/cuidados-paliativos/. Access on: October/2019.